Veel buren hebben nog een goed werkende HR-ketel van een recent bouwjaar. De overstap naar een (hybride-)warmtepomp stellen zij liever nog even uit. Mogelijk om zich eerst te verdiepen in de mogelijkheden van een warmtepomp. Maar de laatste tijd ook steeds vaker, omdat het aanbod beperkt is en de levertijden lang zijn. Door de hoge gasprijs (tot boven de €3 per m3 in september 2022), is de vraag naar warmtepompen geëxplodeerd. Daarmee stegen ook de marktprijzen ervan bij installateurs.
Kortom de meeste buren zullen het komende winter moeten stellen zonder warmtepomp. Zelfs degenen die al een warmtepomp hebben besteld. Met de huidige gasprijs is besparing op aardgas zeer lonend. Voor sommigen van ons is een besparing op gas zelfs bittere noodzaak. Met het verhoogde voorschot lukt het niet meer om iedere maand de (financiële) eindjes nog aan elkaar te kunnen knopen. Energiearmoede dreigt voor veel Nederlanders. Velen schrikken van het aangepaste maandelijkse voorschot bij afloop van de contractperiode. Realiseer dat dit voorschot is gebaseerd op je gasverbruik van het gehele voorgaande jaar. In de maanden oktober tot en met maart ligt ons gasverbruik veruit het hoogst. Kortom is er nog tijd om je gasverbruik te verlagen voor het komende stookseizoen. Wij zullen de volgende mogelijkheden behandelen.
- Beperk je gasverbruik
- Optimaliseer de instellingen van je HR-ketel
- Laat je afgiftesysteem waterzijdig inregelen
- Pas je afgiftesysteem aan
- Bouw een eigen (keuken-)boiler op zonne-energie
1. Beperk je gasverbruik
Besparen op gas kan op vele manieren. Zo staan bijvoorbeeld op de website van MilieuCentraal 30 tips, zoals verwarming een graadje lager, tochtstrip en een waterbesparende douchekop. Voor onze goed geïsoleerde woningen zien wij aanvullend hierop nog de volgende nuttige tips:
- Stel de sluiting van je voordeur goed af
- Monteer gelijk een borstel voor je brievenbus
- Heb je zonnepanelen, maar kook je op gas? Ga je pasta, aardappelen of groenten koken? Gebruik dan je waterkoker om het water eerst aan de kook te brengen. Giet het water vervolgens in de pan en zet deze op laag vuur. Houd tijdens het koken, de deksel op de pan om warmteverlies te voorkomen. Met deze lifehack kan het zelfs zonder gas, door het gebruik van een thermoskan.
- Heb je vloerverwarming? Zet je thermostaat dan ’s nachts niet te laag; maximaal 2 graden lager. Met een hybride warmtepomp is het helemaal de vraag of je gaat besparen met een nachtverlaging. Het zou immers zonde zijn als ’s morgens de gasketel moet bijspringen om je huis weer op te warmen. Gebruik een energiemonitor of lees je slimme meter uit om dit te checken.
Tips van de buurman!
- Monteer een terugslagklep in de afvoer van de afzuigkap. Koop voor crica €17 voor een terugslagklep bij ventilatieshop.com. Nodig: ducktape, ladder en haakse slijper (of ijzerzaag). Bespaart gas en tochts al de afzuifkap uit staat.
- De meeste woningen in Berggierslanden hebben ventilatiebox van Zehner van het type CMF(e) (groene deksel) en later de ComfoFan S (rode deksel). Er is nu ook de Zehnder ComfoFan Silent (grijze deksel). Deze is stiller en zuiniger en past zijn vermogen aan door middel van een vochtsensor in de box. Een oude versie kun je makkelijker, goedkoper en duurzamer upgraden met een zogenaamde Move Up. Kijk wel even of je een exemplaar met randaarde- of Perilex-stekker moet bestellen in jouw situatie.
TIP
Weet dat er energiecoaches beschikbaar zijn in de meeste Nederlandse gemeenten. Zij helpen bewoners om stappen concreet te maken. Zij horen vaak: “Goh er zaten zeer nuttige tips bij waar we helemaal niet aan dachten, omdat het voor ons eigenlijk zo ‘gewoon’ is en we het altijd zo doen”. Lees meer over de energiecoaches in Meppel.

2. Optimaliseer de instellingen van je HR-ketel
De meeste buren hebben een HR combiketel. Je kunt de instellingen van je ketel aanpassen om gas te besparen. Het verlagen van de temperatuur is een bruikbare tip. Wees bewust van het onderscheid is tussen warm tapwater; douche, bad, keukenkraan (SWW) en het water in het leidingsysteem van de centrale verwarming (CV). Verlaag de bereidingstemperatuur van je tapwater (SWW) niet verder dan tot 60 graden Celsius. Hiermee vermijd je het risico op Legionella. Het verder verlagen van het CV water is niet schadelijk zijn voor je gezondheid. Blijf je woning echter wel verwarmen op de anti-vorst stand, omdat anders vocht, schimmel en vorstschade voor problemen kunnen zorgen. Bekijk de animatie van NU.nl hierover en het wordt je allemaal duidelijk. In onze goed geïsoleerde woningen kun je overigens best verder gaan. Zeker met vloerverwarming is vaak 40 graden Celsius goed mogelijk. Voelt je huis daardoor niet meer comfortabel tijdens een koude periode. Bedenk dat je altijd weer terug kunt naar de oude CV-instellingen. Noteer deze instellingen voordat je aan de slag gaat!
animatie “Waarom je je cv-ketel niet zomaar lager kan zetten”, bron: NU.nl
Nu weet je wat je niet moet doen. Maar wat is dan wel nuttig. Met de volgende instellingen van de HR-ketel kunnen we aan de slag:
- aanvoer-temperatuur
- retour-temperatuur
- pompcapateit
- (brander)vermogen
- de comfort-stand versus de Eco-stand (tapwater)
In de vlog van Ketelklets “Versla de jaarafrekening! – Deel 03 – CV en Sanitair Warm Water (SWW)” wordt het nut uitgelegd om deze instelling te verlagen.
Nu kunnen we concreet aan de slag in je eigen situatie. In de video van John Visser zie je hoe een Nefit Trendline kan instellen. Op het Youtube kanaal “John Visser CV optimalisatie” staan instructies van bijna alle gangbaar verkrijgbare HR-ketels in Nederland. Staat jouw merk en type er niet bij? Zoek eens via Youtube of Google of kijk gewoon in de papieren handleiding.
Wil je wat meer begeleiding meldt je dan aan voor de Verwarmingstest 2022-2023 van MilieuCentraal.
Op deze manier kun je experimenteren met lage(re) temperatuur verwarming in je woning. Je HR-ketel werkt zuiniger en op een lagere temperatuur. Je ervaart meteen of de overstapt op een warmtepomp in jouw situatie op termijn mogelijk is. Wellicht moet je eerst nog ruimtes verder isoleren of wil je het afgiftesysteem aanpassen (lees meer onder punt 4).
3. Laat je afgiftesysteem waterzijdig inregelen
Voordat je het afgiftesysteem waterzijdig gaat inregelen ontlucht je eerst alle radiatoren en controleer je de waterdruk in het CV-systeem. Een CV-ketel heeft voldoende druk nodig om (goed) te kunnen functioneren. Het advies is om de druk tussen de 1,5 en 2,0 bar te houden. Dit kun je controleren in de instellingen van een moderne HR-ketel of anders op de analoge drukmeter. Is de waterdruk te laag dan moet je eerst bijvullen. Op de website van Essent staat een duidelijke instructie om de CV bij te vullen. Check vervolgens of er geen lucht zit in je systeem, door je radiatoren te ontluchten. Op de website van Feenstra staat een duidelijke instructie voor het ontluchten van je radiatoren.

Vervolgens kun je waterzijdig gaan inregelen. Hiermee beperk je het verschil in temperatuur (delta T) tussen de aanvoerleiding naar de radiator en temperatuur in de leiding die weer terugloopt naar de cv-ketel. In de ideale situatie ligt de verhouding tussen de retourleiding- en aanvoerleiding-temperatuur op 0,8. Bijvoorbeeld bij een aanvoer van 60°C ligt de retourtemperatuur op 48°C (48/60 = 0,8). Dit geldt voor alle radiatoren in huis.
In aan aantal situaties heeft waterzijdig inregelen zin. Ten eerste als je huis niet overal comfortabel warm aanvoelt en de verwarming moeite heeft om bepaalde ruimtes te verwarmen. Ten tweede wanneer je bent overgestapt op een (hybride) warmtepomp. Vaak is er dan sprake van een lagere aanvoertemperatuur en mogelijk een gewijzigde pompsnelheid. Waterzijdig inregelen kan ook zin hebben als het energieverbruik van je cv-ketel te hoog is. Bekijk de volgende animatie van Vereniging Eigenhuis over waterzijdig inregelen.
Het waterzijdig inregelen kun je laten uitvoeren door een installateur. Het meeste werk bij waterzijdig inregelen is het instellen van de radiatoren, zodat ze goed hun warmte afgeven. Met enige handigheid, een vrije middag en wat gereedschap (waaronder speciale thermometers) kun je het ook zelf doen. De consumentenbond heeft een review geschreven over een CV-inregelkit met handleiding en thermometer voor het zelf inregelen.
Het regelen van de waterstroom door de radiator doe je met de instelbare radiatorkraan. Dit doe je via de stelschroef in het binnenwerk. Niet door aan de radiatorkraan of thermostaatknop zelf te draaien. Je kunt dit ook doen via de voetventielen onderaan de radiator in de afvoerleiding. Al kan dit wel verstopping veroorzaken als het cv-water te vuil is. Hoe verder je het voetventiel dichtdraait (en je de radiator afknijpt), hoe groter het temperatuurverschil in de radiator wordt. Bekijk de animatie “CV radiatoren waterzijdig inregelen”. Bekijk de animatie van Ketelklets over dit onderwerp.
Sinds 10 maart 2020 is het verplicht dat verwarmingssystemen waterzijdig worden ingeregeld. Dit geldt alleen bij woningen waar de warmtebron, cv-ketel of (hybride) warmtepomp, wordt vervangen of vernieuwd. Maar ook wanneer meer dan 30% van de afgifteapparaten (zoals radiatoren) zijn vervangen. Bij het vervangen van de warmtebron is het ook verplicht om per verdieping of per ruimte de temperatuur te kunnen regelen.
Tot 2020 was er subsidie (SEEH) beschikbaar voor waterzijdig inregelen. In 2021 geldt de Regeling Reductie Energiegebruik (RRE). Deze regeling verschilt per gemeente en daarmee aan welke energiebesparende maatregelen huiseigenaren de RRE-subsidie kunnen besteden. [nog checken bij gemeente Meppel].
4. Pas je afgiftesysteem aan
Mogelijk wil je het afgiftesysteem aanpassen om te komen tot een nog lagere aanvoer temperatuur. Je kunt je radiotoren vergroten of vloerverwarming aanleggen. De animatie van Woodstock Vloeren legt uit welke verschillende systemen vloerverwarming mogelijk er zijn. De traditionele vloerverwarming heeft de voorkeur als je later wil overstappen op een (hybride-) warmtepomp.
Ongeveer de helft van de woningen in onze wijk heeft al vloerverwarming op de begane grond. Enkele buren in onze wijk hebben een dergelijk systeem recentelijk laten aanleggen. Hierbij enkele referenties van installateurs.
- Comfortfloors uit Hoogeveen
- Dominé Techniek uit Staphorst
- Easywarm uit Wekerom
Als vloerverwarming jou financieel of praktisch (de hele vloer gaat eruit) nu een stap te ver gaat, zijn er eenvoudigere oplossingen:
- Bij een ouder huis, dat later is na geïsoleerd, zijn de radiatoren vaak over=gedimensioneerd. Daarmee is je afgiftesysteem vanzelf optimaler geworden en kan de aanvoertemperatuur verder omlaag.
- Je kunt radiatorventilatoren plaatsen om de afgiftecapaciteit te vergroten. Dit levert tot 20% extra capaciteit. Enkele bekende merken zijn Speedcomfort en Heatfan. Momenteel (oktober 2022) krijg je korting op Speedcomfort via rentepunten van ING en via de punten van GreenChoice.
- Plaats radiator folie achter de radiotator. Dit levert een grote besparing bij een relatief lage investering.
- Je kunt bestaande radiatoren ook vervangen door grotere radiatoren of door radiotoren met meer platen en/of meer convectoren.
- Er zijn ook hybride-radiotoren, die meer capaciteit leveren bij een lagere aanvoertemperatuur en soms zelfs kunnen koelen. Een voorbeeld is de strada-hybrid geproduceerd door Jaga.
aanleg van vloerverwarming in Berggierslanden ten behoeve van een warmtepomp
5. Bouw je eigen (keuken-)boiler op zonne-energie
En dan nog een leuke duurzame uitsmijter!
Een grote elektrische boiler voor bad en douche bespaart gas. Dit vergt wel veel stroom. Voor de meeste huishoudens is dit daarom een niet duurzame investering. Zeker als je later alsnog volledig overstapt op een warmtepomp. Een kleine keukenboiler is mogelijk zeker wel het overwegen waard.
In de vlog van Ketelklets wordt een label A keukenboiler van Plieger met een inhoud van 10 liter geplaatst. Daarbij wordt niet gekozen voor de standaard versie met een vermogen 2000W. De keuze valt op een hot-fill, die je normaal aansluit op de warmwaterleiding. Deze hot-fill heeft een vermogen van slechts 400W. Dan duurt het verwarmen langer. Maar dit vermogen is wel vaker beschikbaar vanuit je eigen zonnepanelen.
In de vlog van Ketelklets wordt de boiler aangesloten via een Energy Socket van HomeWizard. Wellicht heb je een thuis eigen Smart Home systeem met deze mogelijkheid. Zo niet, dan zou je ook een tijdschakelaar kunnen gebruiken. De boiler laat je dan verwarmen rond het middaguur. De kans op voldoende zon is dan het grootst. En anders zijn de dynamische levertarieven overdag vaak laag (lees ons bericht: overstappen op dynamische tarieven).
Op het moment dat je later een warmtepompboiler aanschaft, werkt de keukenboiler mogelijk nog zuiniger als je de warmwaterleiding aansluit op de hot-fill. De (grote) warmtepomp boiler kun je dan verwarmen op momenten dat de zon schijnt of energietarieven laag zijn.
Als je nog een stapje verder durft te gaan, kun er er ook een doucheboiler van maken. Het klinkt ongeloofwaardig, maar in zijn blog legt John Visser uit hoe zijn gezin bestaand uit 5 personen, douched met een boiler van 15 liter. Laat je verassen!
Bovenstaand bericht is geen persoonlijk advies en er kunnen geen rechten aan worden ontleend. Het bericht dient uitsluitend ter inspiratie van bewoners uit Berggierslanden om duurzame alternatieven in overweging te nemen. Help jij ons om de informatie uit dit bericht actueel en objectief te houden? Meld uw perspectief en relevante aanvullingen in een reactie op dit bericht. Wij zullen dit bericht indien nodig aanpassen. Op deze manier houden we al onze buren op hoogte.