Alle Nederlandse gemeenten zijn verplicht om in 2021 een Warmte-transitievisie te hebben vastgesteld. Voor de zomer heeft de gemeente Meppel haar ontwerp van de Warmte-transitievisie (WTV) ter inzage gelegd aan haar inwoners. Iedereen kreeg de mogelijkheid om te reageren op het ontwerp. De respons uit Berggierslanden was overweldigend, namelijk bijna 300 reacties! Dat is meer dan in iedere andere Meppeler woonwijk en met minder huishoudens in onze wijk, is dat een uitzonderlijk signaal. Ook de opkomst bij de online-bijeenkomst was groot. Vanuit Duurzaam Berggierslanden hebben wij ook een reactie gegeven, deze reactie kunnen jullie hier lezen. Daarmee ontstaat er nu een representatief beeld voor Berggierslanden. Deze resultaten worden meegenomen bij de volgende stap; het opstellen van een wijkuitvoeringsplan (WUP) voor Berggierslanden.

Bijgaand een link naar de presentatie van de gemeente Meppel, met de resultaten voor heel Meppel. Wij, als Duurzaam Berggierslanden, hebben de (anonieme) reacties uit onze eigen wijk mogen inzien. Daarmee komen we tot een specifieker beeld voor onze wijk. In meer of mindere mate ziet iedereen het belang om uiteindelijk van fossiele brandstoffen af te stappen. Maar over de route van afstappen; de planning, de technieken en de uitfasering van aardgas, lopen onze inzichten deels uiteen.

Laten we eerst benoemen waarover wij het in Berggierslanden (grotendeels) met elkaar over eens zijn:

  • We houden graag de regie zelf in handen, zowel over het moment (het wanneer) als over welke techniek (het hoe).
  • Bijna unaniem benoemen we als belangrijkste aspect :”hoeveel gaat het kosten en wie en hoe gaan we dat betalen“. Daarin verschillen wij overigens niet van de andere wijken in Meppel en de rest van Nederland.
  • Dit kostenaspect roept bij iedereen vragen op en sommige inwoners reageren hierop zelfs erg bezorgd: “Kan ik die maatregelen straks wel betalen!”
  • Er is draagvlak voor het samenwerken binnen de buurt, maar de meesten hebben een voorkeur voor een individuele keuzemogelijkheid voor de eigen woning.
  • Naast een wijkgerichte aanpak (‘per wijk van het gas af’), zien we kansen bij het nemen van zogenaamde ‘geen spijt’-maatregelen. Dat is een stapsgewijze aanpak per woning, waarbij je eerst maatregelen treft die weinig geld en moeite kosten en/of juist veel opleveren en die geen nadelige gevolgen hebben voor toekomstige maatregelen.
  • Ook over deze ‘geen spijt’-maatregelen zijn we het onderling redelijk met elkaar eens, namelijk:
    1. Isolatie, isolatie en isolatie (gasbesparing verwarming)
    2. Apparaten aanschaffen met een gunstig energielabel en Led-verlichting (besparen elektriciteit)
    3. Zonnepanelen (opwekken elektriciteit)
    4. Koken op elektriciteit, vaak inductie (gasbesparing koken)
    5. hybride warmte pomp (gasbesparing bij verwarmen)
    6. Zonnecollector, zonneboiler of warmtepomp boiler (gasbesparing tapwater)

De meeste inwoners van onze wijk geven aan al voortvarend bezig te zijn met het treffen van deze ‘geen spijt’-maatregelen. Uiteraard zijn onze woningen al erg goed geïsoleerd, dus die eerste maatregel vormt meestal geen probleem. Vrijwel iedereen verwacht ook de komende jaren nog geen-spijt-maatregelen, groot dan wel klein, te gaan nemen. Dit verloopt bij iedereen stapsgewijs, waarbij meestal een natuurlijk vervangingsmoment wordt aangegrepen om het huis verder te verduurzamen.

Tot zover hetgeen waar wij het vrijwel geheel met elkaar over eens zijn. Bij de keuze om volledig van het gas af te stappen en de termijn waarop, zien we de verschillen ontstaan. Het gaat dan specifiek om de gemeentelijk ambitie om vóór 2040 volledig afscheid te nemen van aardgas. Maar ook om in 2022 een plan te maken voor Berggierslanden op basis van het zogenaamde principe ‘all-electric’; simpel gezegd geen extra aansluiting meer voor warmte. Grofweg zijn onze reacties in drie groepen te verdelen:

  • een beperkte groep (circa 10%) ziet weinig nut in het (te) snel afstappen van het aardgas en maakt zich vooral zorgen over de uitvoering en de bijkomende kosten.
  • de tweede groep (circa 45%) kan zich grotendeels vinden in het ‘all-electric’-perspectief voor Berggierslanden. Sommigen zijn ongeduldig willen direct aan de slag en willen geen tijd verspillen aan gemeentelijke visies en plannen. Anderen in deze groep zouden toch nog graag een betere onderbouwing willen voor de keuze voor ‘all-electric’, voordat ze dit perspectief volledig zullen omarmen.
  • dan resteert er nog een derde groep (circa 45%) die kritisch staat tegenover het perspectief ‘all-electric’. Deze groep reageert deels ook afwijzend op de gemeentelijke ambitie om vóór 2040 (helemaal) van het aardgas af te stappen. Bewoners uit deze groep zien in de toekomst kansen voor waterstof. Dat perspectief voor waterstof lijkt ook de reden dat zij pleiten om ‘niet zo hard van stapel te lopen’.
  • In de groep die nu even liever wacht op waterstof, wordt ook, maar in veel mindere mate, de optie van groen gas (biogas) genoemd.
  • Slechts een enkeling noemt ook nog het warmtenet (stadsverwarming) als te overwegen optie. Maar zonder dat deze vraag expliciet aan ons voorlag, reageren anderen afwijzend. Ervaringen met hoge kosten en leveringsproblemen en het verlies van eigen regie zijn daarbij het argument.
  • Ook de optie van kernenergie wordt meerdere keren genoemd. Kernenergie is overigens niet strijdig met het perspectief ‘all-electric’. Dit perspectief gaat ervan uit dat onze woningen afstappen van aardgas en vervolgens alleen gebruik blijven maken van een elektriciteitsaansluiting (eventueel opgewekt met kernenergie), waardoor er geen aanvullende aansluiting (warmtenet, waterstof of groen gas) meer nodig is.

De verschillende reacties vanuit de bewoners in onze wijk, zijn goed te verklaren vanuit ieders persoonlijke situatie. Op basis van de ingediende reacties en de ingevulde postcode komen wij namelijk tot het volgende beeld:

  • Het merendeel van de bewoners in Berggierslanden is huiseigenaar, maar daarnaast huren sommigen ook. De positie van een huurder is uiteraard heel anders in deze discussie. Bij de meeste investeringen zijn huurders afhankelijk van de verhuurder.
  • In bijna alle reacties lees je dat kosten het belangrijkste aspect is. Terugverdienen met een jaarlijkse energiebesparing is zeker interessant, maar een voorinvestering blijft nodig. Kortom ons inkomen, onze spaarrekening, eventueel baanverlies, arbeidsongeschiktheid, (dure) kinderen, verhuisplannen en leeftijd (i.v.m. terugverdientijd) spelen allemaal een rol.
  • Bewoners die zojuist een nieuw huis hebben gekocht met een nieuwe CV, voelen zich overvallen door deze discussie. Zij zouden liever deze discussie willen uitstellen tot over pakweg 15 jaar. Ook bewoners die recentelijk hun CV hebben laten vervangen door een nieuwe gasketel of hybride warmtepomp hebben nu wat minder haast.
  • Huiseigenaren met een woning met een bouwjaar van voor pakweg 2010 staan weer heel anders in deze discussie, Zij hebben juist behoefte aan een duidelijk perspectief. Zij moeten op afzienbare termijn een keuze maken bij de vervanging van de gasketel. Zij hebben juist behoefte aan betrouwbare informatie en een helder perspectief. Enige sturing in een wijkuitvoeringsplan helpt hen bij het maken van de juiste beslissing.
  • Het lijkt er ook op dat degenen die nog wat langer de tijd hebben, liever alle opties willen openhouden en dus ook nog wel willen (en ook kunnen) wachten op de toekomstige mogelijkheden van waterstof. En dat degenen die binnenkort een beslissing moeten nemen zich wat meer focussen op de reeds beschikbare technieken, zoals een warmtepomp. Het zou ons ook niet verbazen als onze reacties geografisch zijn verdeeld binnen de wijk; Bewoners in het noorden die de komende jaren aan de slag gaan en bewoners in het zuiden die de luxe hebben om de ontwikkelingen nog even af te wachten.

Onze inspraakreacties hebben het college van Burgemeester en Wethouders doen besluiten om het ontwerp voor de WTV-visie op een tweetal onderdelen aan te passen:

  1. Allereerst krijgen de ‘geen spijt maatregelen’ een prominentere rol in de visie.
  2. Bij de verdere uitwerking van de visie naar wijkuitvoeringsplannen (WUP) blijven ook de alternatieve technieken in beeld. Daarmee blijven we inspelen op nieuwe ontwikkelingen in de duurzame energiesector. In onze wijk blijkt dus dat met name waterstof bij een deel van de inwoners in beeld is als een mogelijk toekomstig alternatief.

De verwachting is dat de aangepaste warmtevisie (WTV) eind november 2021 door B&W aan de gemeenteraad wordt voorgelegd.

tot later …
Duurzaam Berggierslanden